Geregistreerd partnerschap
Een geregistreerd partnerschap is een juridisch alternatief voor een huwelijk. Het is een manier om je relatie officieel vast te leggen voor de wet, zonder dat je met elkaar trouwt. Een geregistreerd partnerschap biedt veel van dezelfde voordelen als een huwelijk, zoals medisch zeggenschap bij wilsonbekwaamheid, het opbouwen van gemeenschappelijk vermogen, aanspraak op erfenis en nabestaandenpensioen en gezamenlijk ouderschap van kind(eren). Een geregistreerd partnerschap is een goed alternatief als je bijvoorbeeld om persoonlijke of culturele redenen liever geen huwelijk aangaat, maar wel de juridische bescherming en voordelen van een formele relatie wilt hebben.
Op deze pagina leggen we uit wat een geregistreerd partnerschap precies is, wat de voordelen ervan zijn, hoe je een geregistreerd partnerschap aangaat en wat het verschil is met een huwelijk of samenlevingscontract.
Wat is geregistreerd partnerschap?
Een geregistreerd partnerschap is een wettelijk erkende relatie tussen twee personen. Het wordt geregistreerd bij de burgerlijke stand en creëert juridische rechten en plichten die vergelijkbaar zijn met die van een huwelijk.
Voor- en nadelen geregistreerd partnerschap
- Achternaam: Net als bij een huwelijk, mag je bij een geregistreerd partnerschap de achternaam van je partner aannemen. Dit is niet verplicht. Je kunt ervoor kiezen de naam te gebruiken in combinatie met je eigen achternaam of in plaats van je eigen achternaam. Laat je keuze vastleggen bij de Basisregistratie Personen (BRP) van je gemeente. Op je paspoort en andere officiële documenten hou je je eigen achternaam.
- Verschoningsrecht: Verschoningsrecht is een juridisch principe. Het houdt in dat je wettelijk niet verplicht kan worden om in een rechtszaak tegen je partner te getuigen. Dit geldt voor zowel een huwelijkspartner als een geregistreerd partner.
- Erfrecht: Als geregistreerd partner ben je de wettelijke erfgenaam van je partner, tenzij dit anders vastgelegd is in een testament. Je hebt ook recht op eventueel nabestaandenpensioen als je partner komt te overlijden.
- Alimentatie: Als het geregistreerd partnerschap wordt verbroken, wordt de onderhoudsplicht soms voortgezet in de vorm van alimentatie. De partner die meer verdient, betaalt mee aan de levensonderhoud van de andere partner, als die zelf niet volledig rondkomt.
- Gemeenschap van goederen: Als je een geregistreerd partnerschap aangaat, bouw je gemeenschappelijk bezit, vermogen en/of schulden op. Als je dit niet wilt, moet je het laten vastleggen in de partnerschapsvoorwaarden.
- Onderhoudsplicht: Jij en je partner zijn verantwoordelijk voor elkaars levensonderhoud. Dit heeft soms gevolgen voor sociale voorzieningen, belastingen en toeslagen.
Geregistreerd partnerschap in gemeenschap van goederen
Sinds 2018 ga je een huwelijk of geregistreerd partnerschap automatisch aan onder beperkte gemeenschap van goederen. Gemeenschap van goederen betekent dat bezittingen, maar ook schulden, die tijdens het geregistreerd partnerschap verkregen worden, van jullie samen zijn. Bezittingen en schulden die jij of je partner vóór het huwelijk al had, vallen niet onder de beperkte gemeenschap van goederen. Erfenissen en schenkingen zijn een uitzondering: die zijn niet van jullie samen, maar alleen van de erfgenaam of begiftigde.
Onder gemeenschap van goederen vallen:
- Alle bezittingen en schulden die jullie voorafgaand aan het partnerschap al samen hadden (bijvoorbeeld een huis en hypotheek).
- Alle bezittingen en schulden die jullie tijdens het geregistreerd partnerschap opdoen, met uitzondering van erfenissen en schenkingen.
Onder gemeenschap van goederen vallen niet:
- Bezittingen of schulden die jij of je partner vóór het geregistreerd partnerschap los van elkaar in het bezit hadden (tenzij je het partnerschap vóór 2018 in algehele gemeenschap van goederen bent aangegaan).
- Erfenissen of schenkingen die jij of je partner tijdens het geregistreerd partnerschap ontvangen.
In het geval dat je het geregistreerd partnerschap in de toekomst verbreekt, dan krijgen jij en je partner allebei 50% van de bezittingen en schulden die jullie tijdens het partnerschap verkregen hebben.
Wil je je financiën liever gescheiden houden? Dan kun je ervoor kiezen om het partnerschap niet in gemeenschap van goederen aan te gaan. Je laat dan partnerschapsvoorwaarden opmaken door een notaris, waarin jullie vastleggen welke afspraken jullie willen maken met betrekking tot financiën en gedeelde bezittingen.
Partnerschapsvoorwaarden
Als je een geregistreerd partnerschap aangaat, is het verstandig om partnerschapsvoorwaarden op te laten stellen door een gecertificeerde notaris. Met partnerschapsvoorwaarden leg je zelf de afspraken vast die gelden binnen jullie relatie, in plaats van automatisch uit te gaan van de wettelijke standaardregels.
Hier zijn enkele zaken die je in partnerschapsvoorwaarden kunt opnemen:
- Vermogensverdeling: Maak afspraken over de verdeling van bezittingen en schulden die jullie vóór en tijdens het partnerschap opdoen. Wat blijft privébezit, wat wordt van jullie allebei? Wat gebeurt er met gemeenschappelijke aankopen in het geval jullie uit elkaar gaan?
- Inkomsten en uitgaven: Hoe worden gezamenlijke kosten verdeeld? Leg afspraken vast over bijdragen naar rato van inkomen (bijvoorbeeld 60/40 als een van jullie meer verdient dan de ander).
- Ondernemingsvermogen: Heeft een van jullie een eigen bedrijf? In de partnerschapsvoorwaarden kun je deze uitsluiten van de gemeenschap van goederen, zodat het niet op het spel staat bij een scheiding of faillissement. Maak ook afspraken over hoe de partner wordt gecompenseerd als de ander vermogensgroei doormaakt via zijn of haar onderneming.
- Schulden: Laat schulden uitsluiten van de gemeenschap van goederen, zodat jouw partner niet aansprakelijk is voor schulden die je aangaat tijdens het partnerschap, en vice versa. Het kan gaan om een specifieke schuld of schulden in het algemeen.
- Vergoedingsrechten: Maak regels over vergoedingen bij investeringen in elkaars vermogen (bijvoorbeeld als één partner meebetaalt aan een huis dat op naam van de ander staat).
- Afwikkeling bij beëindiging partnerschap: Leg afspraken vast over de afhandeling in het geval jullie uit elkaar gaan. Denk aan partneralimentatie en de verdeling van specifieke eigendommen, gedeeld vermogen en schulden.
De partnerschapsvoorwaarden worden opgesteld door een beëdigde notaris en in de vorm van een notariële akte geregistreerd in het Huwelijksgoederenregister (HGR). Alleen dan zijn de gemaakte afspraken rechtsgeldig en afdwingbaar. Het opstellen van partnerschapsvoorwaarden bij het aangaan van een geregistreerd partnerschap is niet verplicht, maar geeft je meer flexibiliteit en controle over de afspraken die je aangaat met je partner. Op elk moment tijdens het partnerschap is het mogelijk om alsnog partnerschapsvoorwaarden op te stellen bij een notaris. Je kunt de partnerschapsvoorwaarden op een later moment aanpassen, zolang beide partners het hiermee eens zijn en je (weer) naar de notaris gaat om de nieuwe voorwaarden te registreren.
Verschil geregistreerd partnerschap en trouwen
Als een geregistreerd partnerschap zoveel van dezelfde voordelen heeft als trouwen, wat is dan het verschil tussen een geregistreerd partnerschap en een huwelijk? Het verschil zit 'm vooral in het aangaan van het partnerschap en in het beëindigen ervan. Bij een geregistreerd partnerschap zijn er minder verplichtingen verbonden aan zowel het vastleggen als het verbreken.
- Ceremonie: Als je met elkaar trouwt, dan hoort daar een trouwceremonie bij. Hierbij wordt je officieel om een jawoord gevraagd, voordat je het huwelijkscontract ondertekent. Je hebt wel inspraak in hoe deze vraag geformuleerd wordt. Bij een geregistreerd partnerschap is een jawoord niet verplicht. Het is bij zowel een huwelijk als een geregistreerd partnerschap verplicht dat er minstens twee getuigen aanwezig zijn. Andere ceremoniële uitingen, zoals het uitwisselen van trouwringen en de aanwezigheid van gasten, zijn in beide gevallen vrijwillig.
- Scheiding: Als je getrouwd bent en je wil dat niet meer zijn, dan moet je meestal een scheiding aanvragen via de rechtbank. Een geregistreerd partnerschap beëindig je eenvoudig bij de burgerlijke stand, tenzij je samen kinderen hebt. In dat geval moet je soms ook naar de rechter.
- Geldigheid: In tegenstelling tot een huwelijk, wordt een geregistreerd partnerschap niet in alle landen erkend. Let dus goed op als je naar het buitenland reist of verhuist, dat je geregistreerd partnerschap daar ook rechtsgeldig is.
Verschil samenlevingscontract en geregistreerd partnerschap
Een samenlevingscontract is een document waarin jij en je partner of iemand waarmee je samenleeft afspraken vastleggen over de manier waarop jullie samenwonen, meestal op het gebied van financiën en gedeelde eigendommen, zoals een huis. Met een samenlevingscontract ben je niet automatisch officieel partner van elkaar en je hoeft zelfs geen relatie te hebben om een samenlevingscontract met iemand aan te gaan. Een samenlevingscontract verschilt daarin van een huwelijk of geregistreerd partnerschap, maar legt wel bepaalde rechten en plichten vast als jullie dat wensen.
- Burgerlijke staat: Bij een geregistreerd partnerschap wordt een akte van partnerschapsregistratie opgesteld en geregistreerd bij de burgerlijke stand. Je relatie is dan officieel erkend door (overheids)instanties. Een samenlevingscontract wordt niet officieel geregistreerd bij de gemeente.
- Erfrecht: Het hebben van een samenlevingscontract maakt je niet automatisch erfgenaam van elkaar, in tegenstelling tot een geregistreerd partnerschap. Combineer het samenlevingscontract met een testament om vast te leggen dat je je partner als erfgenaam aanwijst.
- Gemeenschap van goederen: Bij een geregistreerd partnerschap ga je in principe een gemeenschap van goederen aan, tenzij je dit anders specificeert in de partnerschapsvoorwaarden. Bij een samenlevingscontract geldt meestal geen gemeenschap van goederen, tenzij je dit zo laat vastleggen in het samenlevingscontract.
- Gezamenlijk ouderschap: Bij een samenlevingscontract ben je niet automatisch ouder als je partner een kind krijgt. Je moet het kind erkennen tijdens de zwangerschap of na de geboorte. Bij een geregistreerd partnerschap hebben beide ouders automatisch ouderlijk gezag.
Wat is beter: een geregistreerd partnerschap of samenlevingscontract?
De keuze tussen een samenlevingscontract of een geregistreerd partnerschap is een persoonlijke keuze en hangt af van wat je wensen en doelen zijn. Een geregistreerd partnerschap verschilt niet veel van een huwelijk en maakt jullie officieel partners in de ogen van de wet. Bij een samenlevingscontract bepaal je zelf wat de voorwaarden zijn. Het geeft meer flexibiliteit dan een geregistreerd partnerschap, maar je bent geen wettelijk partner van elkaar. Dit betekent dat je wettelijk niet als verantwoordelijk voor elkaar wordt gezien, maar ook geen wettelijke bescherming als partner geniet.
Geregistreerd partnerschap aanvragen
Het aangaan van een geregistreerd partnerschap wordt relatief eenvoudig geregeld. Dit is de procedure:
- Afspraak maken: Maak een afspraak bij de gemeente waar je het partnerschap wilt registreren.
- Identificatie: Neem allebei een geldig identiteitsbewijs mee, zoals een paspoort of identiteitskaart.
- Geen huwelijksceremonie: Er is geen huwelijksceremonie vereist voor een geregistreerd partnerschap. Er wordt enkel een officiële registratie gedaan.
- Partnerschapsvoorwaarden: Maak vooraf duidelijke afspraken over zaken als gezamenlijke bezittingen, pensioenregelingen en wat er gebeurt bij overlijden. Deze partnerschapsvoorwaarden worden vastgelegd door een notaris en door beide partners ondertekend.
Kosten geregistreerd partnerschap
Hoeveel het kost om een geregistreerd partnerschap aan te gaan is bijna volledig afhankelijk van je eigen keuzes. Een geregistreerd partnerschap is vaak goedkoper dan een huwelijk, maar dat is vooral omdat mensen bij het aangaan van een partnerschap minder vaak kiezen voor een (uitgebreide) ceremonie. In principe is de ceremonie zowel bij trouwen als bij het registreren van een partnerschap vrijwillig, en kosten beide vormen van ceremonie in de basis evenveel, afhankelijk van de gemeente.
Gratis geregistreerd partnerschap
Wil je een gratis geregistreerd partnerschap? Dan kun je in veel gemeenten kiezen voor een kosteloze registratie zonder ceremonie. Dit vindt meestal plaats op een vaste dag en tijdstip, met een beperkt aantal aanwezigen (soms alleen getuigen).
Kosten partnerschapsvoorwaarden
Als je kiest voor het opstellen van partnerschapsvoorwaarden, komen daar extra kosten bij kijken. Deze voorwaarden moeten namelijk verplicht worden vastgelegd in een notariële akte, wat alleen een beëdigd notaris mag doen.
De kosten van partnerschapsvoorwaarden lopen uiteen, afhankelijk van:
- de complexiteit van jullie situatie (bijvoorbeeld of er een onderneming, eigen woning of eerder vermogen in het spel is),
- het tarief van de notaris,
- en of je kiest voor een standaardmodel of maatwerk.
In het algemeen kun je rekenen op een bedrag tussen de € 300,- en € 900,-. De tarieven verschillen per notariskantoor, dus door het opvragen en vergelijken van offertes bespaar je vaak geld. Meer weten? Lees onze pagina over notariële kosten.
Veelgestelde vragen over geregistreerd partnerschap
Willen jij en je partner een geregistreerd partnerschap aangaan, maar hebben jullie nog vragen over hoe dat precies werkt? Hieronder lees je enkele vragen die mensen vaak hebben over geregistreerd partnerschap en vind je praktische informatie, zodat jullie een weloverwogen beslissing nemen.
Wanneer is iemand je partner?
Iemand is voor de wet jouw partner als je getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt. Een wettelijk vastgelegd partnerschap heeft een aantal juridische gevolgen, die je niet automatisch krijgt bij het hebben van een romantische relatie of samenwonen.
Denk aan:
- Erfrecht: je partner is automatisch je erfgenaam (tenzij anders bepaald in een testament).
- Fiscaal partnerschap: je wordt automatisch elkaars fiscaal partner voor de Belastingdienst.
- Pensioenrechten: je partner heeft mogelijk recht op partnerpensioen.
- Aansprakelijkheid voor schulden: onder bepaalde voorwaarden kunnen gezamenlijke schulden ontstaan.
- Verblijfsrecht: bij immigratie kan een wettelijk partnerschap toegang geven tot verblijfsvergunningen.
- Gezag over kinderen: bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap met een gezamenlijke erkenning van een kind, krijgen beide partners automatisch het ouderlijk gezag.
Bij samenwonen of een romantische relatie zonder wettelijke verbintenis moet je veel van deze zaken apart regelen, bijvoorbeeld via een samenlevingscontract, testament of volmacht.
Wat zijn partnerschapsvoorwaarden?
Partnerschapsvoorwaarden zijn de juridisch vastgelegde afspraken die jij en je partner maken over jullie financiële en persoonlijke verhoudingen binnen het geregistreerd partnerschap. Hierin kun je bijvoorbeeld regelen wat privébezit blijft, hoe gezamenlijke kosten worden verdeeld, en wat er gebeurt bij een scheiding of overlijden. Het vastleggen van partnerschapsvoorwaarden biedt meer rechtszekerheid voor beide partijen en voorkomt conflicten bij een mogelijke scheiding.
Zijn partnerschapsvoorwaarden verplicht bij een geregistreerd partnerschap?
Nee, partnerschapsvoorwaarden zijn niet verplicht. Als je niets regelt, geldt automatisch het wettelijke systeem van de beperkte gemeenschap van goederen. Dit betekent dat alles wat je tijdens het partnerschap samen opbouwt, gezamenlijk is, terwijl bezittingen en schulden van vóór het partnerschap privé blijven. Wil je daarvan afwijken? Dan zijn partnerschapsvoorwaarden wél nodig, en moeten die via een notaris worden vastgelegd.
Is geregistreerd partnerschap gratis?
In de meeste Nederlandse gemeenten is het mogelijk een gratis geregistreerd partnerschap af te sluiten. Vaak gaat het om een vast tijdstip en een vaste locatie, waar jij en je partner zonder ceremonie en met een beperkt aantal aanwezigen je partnerschap kunt registreren. Wil je een uitgebreide ceremonie, een vrije locatie of eigen invulling? Dan betaal je daar extra kosten voor, net zoals bij een huwelijk.
Om partnerschapsvoorwaarden vast te leggen in een notariële akte, betaal je notariskosten. Het vastleggen van partnerschapsvoorwaarden is niet verplicht, maar biedt meer flexibiliteit en bescherming voor beide partners.
Notaris geregistreerd partnerschap
Willen jij en je partner jullie relatie officieel vastleggen in de vorm van een geregistreerd partnerschap? Dan is het verstandig om langs een notaris te gaan om te overleggen over de juridische en financiële gevolgen van jullie keuze. Een goede notaris denkt met jullie mee en helpt bij het opstellen van partnerschapsvoorwaarden die passen bij jullie persoonlijke situatie en wensen. Zo bepalen jullie zelf hoe bezittingen, schulden en inkomen worden verdeeld, en voorkom je onduidelijkheid of conflicten in de toekomst. Via Trustoo vind je eenvoudig betrouwbare notariskantoren in de buurt en vergelijk je de beste notarissen aan de hand van meerdere prijsindicaties.
