Proper Advocatuur & Mediation

Een testament is een notariële akte waarin u kunt aangeven wie uw erfgenamen zijn, en wie wat krijgt na uw overlijden.

In een testament kunt u afwijken van de wettelijke bepalingen. Wilt u niet dat de wettelijke erfgenamen ook uw erfgenamen zijn? Dan is het maken van een testament noodzakelijk. Dat is ook het geval als u op andere punten van de wet wilt afwijken of voorzieningen wilt treffen, zoals bijvoorbeeld het benoemen van een executeur en/of een afwikkelingsbewindvoerder.

Een testament wordt ook vaak ingezet om ervoor te zorgen dat uw nalatenschap in fiscaal opzicht zo vriendelijk mogelijk op uw erfgenamen overgaat. Een goed testament kan erfbelasting besparen!

Nee, een rechtsgeldig (depot) testament kan volgens de Nederlandse wet alleen worden gemaakt door inschakeling van een notaris. Wel kunt u in sommige gevallen volstaan met een codicil. Dat is een handgeschreven, gedagtekend en ondertekend document waarin u bepaalde goederen aan iemand kunt nalaten. Let wel op: alleen bepaalde inboedelgoederen of sieraden kunnen in een codicil worden opgenomen. Een bepaalde geldsom kunt u formeel niet bij codicil aan iemand toekennen.

U kunt uw testament wijzigen door het aan te vullen of te herroepen. In beide gevallen zult u een notaris moeten inschakelen.

Of u als erfgenaam op komt in een nalatenschap, hangt af van de vraag op welke manier de erflater zijn nalatenschap heeft geregeld.

Als er geen testament is gemaakt, dan is het wettelijk erfrecht (ook wel het ab-intestaat erfrecht) van toepassing. De wet bepaalt in dat geval wie de erfgenamen zijn.

Mensen kunnen (vrijwel volledig) van het wettelijke erfrecht afwijken. Zij zullen daarvoor wel een (depot) testament moeten maken.

Om erachter te komen of iemand een testament heeft gemaakt, kunt u een notaris inschakelen. U kunt ook zelf het CTR (Centraal Testamenten Register) raadplegen. In het CTR staan alle testamenten die een erflater in Nederland heeft gemaakt geregistreerd.

In de opgave van het CTR staat vermeld bij welke notaris u het testament kunt opvragen. Die notaris zal het testament alleen (al dan niet gedeeltelijk) ter beschikking stellen, als u belanghebbende bent.

Na het overlijden, moet er veel geregeld worden. In eerste instantie zijn dat vooral praktische zaken. Vaak komt u in een “roller coaster” terecht. Het één volgt het ander in rap tempo op en veel tijd om na te denken is er niet.

Het begint met het regelen van de uitvaart. Mogelijk moet een (huur)woning op korte termijn worden leeggehaald en moeten kostbare abonnementen worden opgezegd.

Voor wat betreft de afwikkeling is dit het beginstadium dat iedereen doormaakt. Let op dat u in dit stadium de erfenis niet per ongeluk zuiver aanvaard! Voor meer informatie over aanvaarden van een erfenis www.properadvocatuur.nl

Als er meer dan één erfgenaam is, zal de erfenis tussen de erfgenamen onderling moeten worden verdeeld. Dat is anders als de wettelijke verdeling van toepassing. In dat geval krijgt de langstlevende ouder alles en krijgen de kinderen (slechts) een niet opeisbare vordering op die langstlevende ouder. Verdeling gaat over de vraag: wie krijgt wat uit de erfenis.

Dat hangt af van de situatie, en dan met name de complexiteit van de nalatenschap en de eventuele geschillen tussen de erfgenamen onderling.

Is een nalatenschap overzichtelijk en zijn de erfgenamen het gauw eens over de manier van verdelen? Dan kan het heel snel gaan. Is er echter één erfgenaam die niet wil meewerken aan de verdeling, of zal eerst een zware vereffeningsprocedure moeten worden gevolgd? Dan kan het soms (heel) lang duren.

Het testament kan bepalen op welke manier moet worden verdeeld en hoe groot ieders aandeel is. Staat in het testament alleen wie de erfgenamen zijn, dan is elke erfgenaam in beginsel gelijk gerechtigd. Ieder heeft dan recht op een even groot (of klein) deel van de erfenis.

Als er geen testament is, bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. Ook dan zijn de aandelen van al de erfgenamen gelijk. De wet kent daarop twee uitzonderingen:
-als een ouder op komt als erfgenaam, dan heeft die ouder recht op ten minste een kwart (1/4) aandeel in de nalatenschap;
-als een halfbroer of halfzus op komt als erfgenaam, dan is het aandeel van die persoon de helft (1/2) van wat een volle broer of zus zou erven.

Ja, dat kan. Erfgenamen hebben het recht om een erfenis te verwerpen als zij dat willen. Let wel goed op de gevolgen daarvan.

Wilt u bijvoorbeeld wel aanspraak maken op de legitieme? Dan is dat aan regels gebonden. Heeft u een uitkering van overheidswege, bijvoorbeeld een bijstandsuitkering? Of zit u in de schuldsanering? Dan kan soms sprake zijn van een verplichting tot aanvaarding. Of anders: een verwerping kan van invloed zijn en u worden tegen geworpen. Wilt u verwerpen; laat u zich dan eerst goed adviseren!

Nee, in beginsel niet. Althans niet als erfgenaam.
Wel is in de wet een aantal wettelijke rechten opgenomen, waarvan bij testament niet kan worden afgeweken. Zo kan een onterfd kind altijd een beroep doen op zijn legitieme portie.

Een onterfde echtgenoot kan soms – afhankelijk van de situatie – een beroep doen op het recht van vruchtgebruik van woning en inboedel. Dat voelt misschien alsof er toch aanspraak kan worden gemaakt op uw nalatenschap.

De legitieme portie is een minimum aanspraak dat een kind altijd heeft in de nalatenschap van zijn ouder(s), dus ook als het kind is onterfd. Het is een wettelijke recht, waarvan bij testament niet kan worden afgeweken.

Kinderen hebben recht op de legitieme portie. Is echter een kind vóór de ouder overleden en had hij of zij zelf kinderen, dan komen die (klein)kinderen in de plaats van het (voor overleden) kind en kunnen zij tezamen aanspraak maken op diens legitieme portie.

Een echtgenoot, broer of zus heeft geen legitieme portie en kan ook niet in de plaats komen als sprake is van een voor overlijden.

Nee, voor de legitieme portie gelden dezelfde spelregels als voor een “gewone” erfrechtelijke verkrijging. Dat betekent dat als de legitieme portie hoger is dan de fiscale vrijstelling, over het meerdere erfbelasting zal moeten worden betaald.