Levenstestament bij samengestelde gezinnen | Standaard of maatwerk?

Levenstestament bij samengestelde gezinnen | Standaard of maatwerk?

De term levenstestament is nog steeds vrij onbekend. Toch is dit document van groot belang als u in de toekomst zelf geen beslissingen meer kunt nemen. Met een levenstestament heeft u één of meerdere personen gemachtigd om namens u te beslissen, als u wilsonbekwaam raakt door bijvoorbeeld coma, een hersenbloeding of dementie. Zonder levenstestament is voor uw naasten een gang naar de rechter noodzakelijk om uw belangen te kunnen behartigen.

Levenstestamenten zijn er in alle soorten en maten en worden aangeboden tegen verschillende prijzen van zo’n € 250 tot € 1.000.

Maatwerk of standaard

Let er bij uw keuze op dat in het levenstestament rekening is gehouden met uw eigen situatie en ga niet te snel voor een goedkoop standaard levenstestament als dit niet voldoet.

Samengesteld gezin

Steeds meer gezinnen zijn samengesteld, waarbij kinderen uit een eerdere relatie onderdeel uitmaken van het nieuwe gezin. Het woord kind heeft dan verschillende betekenissen. Eigen kind of stiefkind.

Wat gaat er dan fout in een levenstestament?

Er zijn vijf zaken die mis kunnen gaan in een levenstestament:

1. Schenkingen

Om het eigen vermogen van iemand te verlagen, bijvoorbeeld om de eigen bijdrage in de zorg te verminderen, is het soms aan te raden om te schenken. Als u dit zelf niet meer kunt, kunnen uw kinderen dit doen als u ze heeft gemachtigd in het levenstestament. Zij mogen bijvoorbeeld schenken aan zichzelf en de kleinkinderen.

Voorbeeld Schenkingen
Jan en Nel van Buren zijn getrouwd in gemeenschap van goederen. Nel heeft 2 kinderen uit een vorige relatie en Jan heeft 1 dochter uit een vorige relatie.

In het testament bepalen beide echtgenoten dat alles naar de eigen kinderen gaat, maar dat de partner het vruchtgebruik krijgt. Dus de partner mag bijvoorbeeld over het gezamenlijke spaargeld beschikken. Nu maken beiden ook een levenstestament waarin standaard wordt opgenomen dat de gevolmachtigde schenkingen mag doen. Wanneer Jan komt te overlijden, houdt Nel alles in vruchtgebruik. Zij mag kan dus over het spaargeld beschikken en dit ook opmaken. Maar wanneer Nel gaat dementeren heeft zij haar kinderen aangewezen als gevolmachtigden over alles. Zij mogen ook schenkingen doen, maar alleen aan zichzelf. Om de erfbelasting en de eigen bijdrage in de zorg te verminderen, schenken zij de hele spaarrekening leeg, waardoor bij het overlijden van Nel, de dochter van Jan helemaal niets meer krijgt uit de nalatenschap van haar vader.

2. Afwikkelen nalatenschap

In een standaard levenstestament staat vaak niet hoe de afwikkeling van de nalatenschap moet verlopen. Dit maakt tenslotte deel uit van het testament zou u denken. Daarin benoemt u een zogeheten executeur. Maar wat nou als u eerst dement wordt en daarna overlijdt. Dan gaat eerst het levenstestament in werking en daarna het testament.

In standaard levenstestamenten is soms niet duidelijk gemeld hoe een afwikkeling van een nalatenschap verloopt en kan het voorkomen dat de onbedoelde personen de nalatenschap afwikkelen.

Een voorbeeld:
Nel en Jan hebben in hun testament opgenomen dat ze elkaars executeur zijn en daarmee elkaars nalatenschap kunnen afwikkelen. Als reserve executeur benoemt Nel haar eigen kinderen en Jan zijn dochter. Nu overlijdt Nel plotseling en dient Jan haar erfenis af te wikkelen. Jan aanvaardt de executeursbenoeming. Maar wordt vier weken later geveld door een hersenbloeding en beland in een zorginstelling. Jan is wilsonbekwaam en kan niet meer zelf beslissen. In het levenstestament van Jan staat dat zijn dochter is gemachtigd om namens hem te beslissen. Zij zal dus de nalatenschap van Nel gaan afwikkelen in plaats van haar eigen kinderen. Dit was niet de bedoeling.

3. Schenken met de warme hand

Tijdens het leven kunt u bedragen schenken, bijvoorbeeld aan uw kinderen. Soms komt het voor dat u aan het ene kind meer schenkt dan aan de ander. Bijvoorbeeld bij de aankoop van een woning. U kunt dan in uw testament een artikel opnemen dat dit bij uw overlijden wordt gelijkgetrokken met een extra bedrag. Wel zo eerlijk zou u zeggen.

Standaard levenstestament
In het standaard levenstestament wordt vaak een volmacht gegeven aan de partner en opvolgend de kinderen. Na het overlijden van Nel, kunnen de kinderen hun kindsdeel pas opeisen als Jan is overleden. Ze moeten dus op hun geld wachten. Nel heeft het vruchtgebruik van dit kindsdeel en kan het dus helemaal opmaken. Als Nel wilsonbekwaam wordt, gaat het levenstestament in werking en kan die gelijktrekking uit het testament in gevaar komen.

Een voorbeeld:
Nel heeft tijdens leven € 100.000 meer geschonken aan kind A dan aan kind B. In het testament heeft zij dit rechtgetrokken, waardoor de eerste € 100.000 na haar overlijden voor kind B is. Dat gaat goed, zou u zeggen. Echter Nel raakt dement. Jan krijgt de volmacht. Jan besluit om aan zijn dochter te schenken. Nu wordt Jan ook dement. Dan krijgt zijn dochter de volmacht over Jan en zij kan ook ieder jaar schenken. U begrijpt dat er bij het overlijden van Nel geen geld meer over is om aan kind A € 100.000 meer na te laten.

4. Uitsluitingsclausule

Er wordt in Nederland verschillend gedacht over schoonzonen en schoondochters. Soms worden ze gezien als eigen kinderen, maar vaker als ‘de koude kant’. Met een uitsluitingsclausule kunt u ervoor zorgen dat schenkingen en erfenissen bij de eigen kinderen blijven. De koude kant blijft in geval van echtscheiding en/of overlijden van het kind, buiten beschouwing. Als deze uitsluitingsclausule in het testament staat, dient deze óók te worden opgenomen in levenstestament.

5. Rente op erfdelen kinderen

Als u in Nederland in een zorginstelling komt, dient u een eigen bijdrage te betalen. De hoogte hiervan is afhankelijk van uw inkomen en uw vermogen. Om invloed op deze eigen bijdrage te hebben en om in de toekomst voor uw nabestaanden erfbelasting te besparen, is een renteclausule in een testament belangrijk. Doordat de rente door de jaren heen oploopt, zal uw eigen vermogen dalen. In het levenstestament dient deze renteclausule ook te worden opgenomen. Wanneer dit niet uitdrukkelijk staat bepaald, is deze rentecomponent hierdoor niet gevrijwaard van de eigen bijdrage.

Meer weten? Maak een afspraak voor vrijblijvend advies of kom naar onze wekelijke gratis lezingen.